တၢ်အုၣ်သးအဂ့ၤကတၢၢ်
Mr. လံၣ် (Lee) တဂၤ တနာ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤဘၣ်, ဒီးကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ် က့ၤလၢတၢ်သံန့ၣ် တနာ်ဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, အဝဲမ့ၢ် ပှၤကွဲးတၢ်ကစီၣ် လၢအအိၣ်ဒီးသးလၢအပဲာ်ထံနီၤဖးတၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအမါစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးန့ၣ်ဒီး, Mr. လံၣ် ပာ်လီၤအသးလၢ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ကဃုမၤလိသ့ၣ်ညါ အမါအတၢ်စူၢ်နာ်အသီအံၤ န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါ ခံနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, Mr. လံၣ် တူၢ်လိာ်ဝဲဒၣ် ကစၢ်ယွၤ, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ, ဒီးစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤကစၢ်ခရံာ်န့ၣ်လီၤ.
Mr. လံၣ် အတၢ်အိၣ်မူ ဆီတလဲအသးန့ၣ် အိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. စှၤလါပူၤကွံာ်ဝံၤန့ၣ်, အဖိမုၢ် ၅ နံၣ် ဖိတဂၤ တဲဝဲဒၣ် အမိၢ်လၢ “မိမိၢ်ဧၢ, ယအဲၣ်ဒိးကစၢ်ယွၤ မၤတၢ်လၢယဂီၢ်, ဒ်အမၤဝဲဒၣ် ယပါပၢ်အဂီၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.” ဒီးလံၣ် စထရိဘဲၣ် (Lee Strobel) အဖိမုၣ်တဂၤအံၤ စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
ပှၤအါဒံအါဂၤန့ၣ် တတူၢ်လိာ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအဂ့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, ပှၤအုၣ်သးလၢ…
ကူထီၣ်သိးထီၣ်ခရံာ်
ရိး(စ) ထၢနၢၣ် (Rose Turner) မ့ၢ် တၢ်ကယၢက့ၢ်ဂီၤကျဲဒိ (Fashion) အပှၤကူၣ်သ့လၢသးဂ့ၢ်ပီညါတကပၤ, လၢဝ့ၢ်လိဒိၣ် တၢ်ကယၢက့ၢ်ဂီၤကျဲဒိ အခီလ့ၣ်ကၠိန့ၣ်လီၤ. အဝဲဃုသ့ၣ်ညါမၤလိဝဲလၢ တၢ်ကူတၢ်သိးတဖၣ် ကဲဘျုးဝဲဒၣ်တုၤလီၤတီၤလီၤလၢ ပှၤကညီတဖၣ်အတၢ်ဆိကမိၣ်, ဒီးအတၢ်ဟူးဂဲၤဒ်လဲၣ်, ဒီးတၢ်ကူတၢ်သိးတဖၣ် မၤဘျုးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးထဲလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကူတၢ်သိးတဖၣ် လၢပနီၢ်ကစၢ်အလိၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအိၣ်ဝဲဒၣ်အဘူးကတၢၢ်အသိး, ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ် ပဖံးဘ့ၣ်ခံကလုာ်တလုာ်, ဒီး တၢ်ကမၤသးတမံၤဂ့ၤ, တမံၤဂ့ၤ ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤလၢ မုၢ်တနံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဒိန့ၣ်, တၢ်ကူထီၣ်သိးထီၣ် ဆ့ကူဆ့ကၤ အကြၢးအဘၣ်တမံၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ တၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤပှၤ, ဒီးပာ်ဖှိၣ်ပညိၣ်တၢ်သးစဲလၢ ပတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်ကူတၢ်သိး အလီၢ်လံၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ကံးညာ်အကံၢ်စီဂ့ၤ, ဒီးပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤတဖၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သးမံ, ဖဲလၢပသးဘၣ်တံာ်တာ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး အတၢ်အိၣ်သးတမံၤအံၤ ဒုးထံၣ်ပှၤလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး လုၢ်ထီၣ်အသးသမူအတၢ်မၤအဂ့ၢ်, လၢဝံယရှါယၤ စံးကတိၤဆိပာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ယရှါ ၆၁:၄ အပူၤန့ၣ် ဝံ ကွဲးနီၣ်ပာ်ဖျါဝဲလၢ ခါဆူညါန့ၣ် ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤလၢ ဘၤဘူၤလိၣ်တၢ်စိာ်မၢကဲကုၢ်အလီၢ်, ဒီးမၤလီၤတံၢ်ဝဲဒၣ် ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ…
လၢတၢ်ဟီၣ်တၢ်ယၢၤ ဆူတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤ
ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ယူၢ်န့ၢ် “သးပ့ၤနီၣ်ယၤတဂ့ၤ” (Forget-me-not) ဖီဃံလၤဖိအမံၤအဂီၢ်န့ၣ် ပမှံၤပပှၢ်အတၢ်စံၣ်ဃဲၤအိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ယုၢ်န့ၢ်မံၤ အတၢ်စံၣ်ဃဲၤအိၣ်အါမးအကျါ, လၢပျၢၤပှၤကၠ့ၢမဲဖိ အတၢ်စံၣ်ဃဲၤစ့ၢ်ကီး ပၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်စံၣ်ဃဲၤပူဖိအံၤ ပာ်ဖျါဝဲ, ဖဲကစၢ်ယွၤ ယုၢ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိလၢ အတ့လီၤဝဲခဲလၢာ်အမံၤန့ၣ်ဒီး, ဖီဆံးဆံးဖိတထံးန့ၣ် ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ကဘၣ်တၢ်လဲၤကပာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဖီဖိန့ၣ် ကိးပသူထီၣ်ဝဲလၢ “အိကစၢ်ဧၢ, သးပ့ၤနီၣ်ယၤတဂ့ၤ” န့ၣ်လီၤ. ဒီးကစၢ်ယွၤ ယုၢ်န့ၢ်ဖီဖိအမံၤလၢ “Forget-me-not” န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အံၤ မ့မ့ၢ်ဒၣ် တၢ်တဲတယုၢ်ဘၣ်ဆၣ်, ဖီဖိ "သးပ့ၤနီၣ်ယၤတဂ့ၤ" အံၤ ကဲထီၣ် တၢ်အဲၣ်, ဒီးတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ် အပနီၣ်တမံၤန့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, တၢ်သးပ့ၤနီၣ်ပှၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပဝဲခဲလၢာ်, ပလဲၤခီဖျိသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤပှၤအဂီၢ်- လီၤဆီဒၣ်တၢ်, လၢယွၤကသ့ၣ်နီၣ်ပှၤအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပသးအတၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီတၢ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ပျၢ်ထီ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးလၢထူၣ်စုညါအလိၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လူၤ ၂၃:၃၂ အပူၤန့ၣ် စီၤလူၤကၣ် စံးဘၣ်ပှၤလၢ “ဒီးတၢ်မိၤထီၣ်ဃုာ်ဒီးအီၤ (ယ့ၣ်ရှူး) စ့ၢ်ကီး…
တၢ်မူဒီးတၢ်သံလၢ ကစၢ်ခရံာ်အပူၤ
ဖဲ ဖရီဒိၣ် ဒီး(စ)တိၣ်ယဲးစကံ (Fyodor Dostoevsky) တဂၤ အိၣ်ဝဲလၢ ပှၤကခးသံအီၤလၢကျိတဖၣ်အမဲာ်ညါအကတီၢ်, လၢအသးပူၤန့ၣ် ဂံၢ်ဒွးအသးသမူ အတၢ်သါထီၣ်သါလီၤလၢခံကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီး(စ)တိၣ်ယဲးစကံ မ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဂၤ, တၢ်ထံၣ်အီၤ ဒ်အမ့ၢ် ပှၤကွဲးလံာ် အဂ့ၤကတၢၢ်အါဂၤအကျါတဂၤ, လၢလံာ်လဲၢ်တဖၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. အတၢ်ကွဲးပူဖးထီ လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတဘ့ၣ် “ကရါမဇီး အဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်” (The Brothers Karamazov) အပူၤန့ၣ် ကွဲးပာ်ဖျါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤ, တၢ်မူ, ဒီးတၢ်သံ အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤစံးကတိၤ ဒီး(စ)တိၣ်ယဲးစကံ အဂ့ၢ်လၢ “အဝဲစံးကတိၤ ကစၢ်ခရံာ်အဂ့ၢ် လၢတၢ်သးခုဖးဒိၣ်အပူၤ” န့ၣ်လီၤ. ပှၤကစီၤထီၣ် ကျိထီပျိာ် (rifles), ဒီးပှၤဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်, “အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤသး,...ပညိၣ်ဃီၤ...”
လၢ ယိၤ ၁၂:၂၃ အပူၤန့ၣ် ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး စံးကတိၤဝဲဒၣ် “နၣ်ရံၣ်လၢပှၤကညီၤအဖိခွါ အလၤကပီၤ ကအိၣ်ဖျါန့ၣ် ဘၣ်လံဝဲလံ” န့ၣ် မ့ၢ်အတဲတဖျဲးဝဲ ကဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤအဂ့ၢ်, ဒီးဒုးသ့ၣ်ညါ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်,ဃုာ်ဒီးပှၤလၢ…
တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ လၢကိၣ်ဘၢအဃိ (A PASTRY WAR)
တၢ်တကြၢးတနါအတၢ်မၤအါမံၤလၢ အဆှၢထံကီၢ်တဖၣ် ကဒုးလိာ်ယၤလိာ်အသးအကျါ, တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ လၢကိၣ်ဘၢအဃိန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်အနးကတၢၢ်တမံၤန့ၣ်ဧါ. ဖဲ ၁၈၃၂ နံၣ်န့ၣ်, ဖြ့ၣ်စ့ၣ် (France) ဒီးမဲးကစံၣ်ကိၣ် (Mexico) ထံကီၢ် ခံဘ့ၣ်အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ရ့လိာ်သး တမုာ်တလၤအကတီၢ်, ပှၤမဲးကစံၣ်ကိၣ်အသုး ခိၣ်နၢ်တဖု လဲၤဝဲဆူ ပှၤဖြ့ၣ်စ့ၣ် အကိၣ်ဘၢအကျး, လၢဝ့ၢ်မဲးကစံၣ်ကိၣ်အပူၤ, ဒီးဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ဝဲဒၣ် ပှၤတ့ကိၣ် အတၢ်ပိးတၢ်လီခဲလၢာ်, ဒီးတဟ့ၣ်ဝဲ တၢ်အပှ့ၤကလံၤဘၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ်န့ၣ် ပံာ်ပူၣ်သဘံၣ်ဘုၣ်အသး, (ဒီးတၢ်ဃုတၢ်အ့ၣ်လိာ်အဂၤ ပာ်ဖှိၣ်အါထီၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ) ဘၣ်ဆၣ်, ဖြ့ၣ်စ့ၣ်ဒီးမဲးကစံၣ်ကိၣ်တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ အခီၣ်ထံးတဘျီ (the first Franco-Mexican War (၁၈၃၈-၃၉)- ဒီးဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါ ဒ် “ကိၣ်ဘၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ” (Pastry War) ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်, ဒီးပှၤသုးဖိအဂၤအါန့ၢ်ဒံး ပှၤသၢကယၤန့ၣ် ဘၣ်သံဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်သးဒိၣ်ကဲၤထီၣ်အကတီၢ်တစိၤဖိလၢအထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လီၤသးအုးတမံၤန့ၣ်လီၤ.
ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အကျါ တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်အအါကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီလၢ အဟးဂီၤတဖၣ်, ဒီးတၢ်ရ့တံၤရ့သကိးလၢ အဟးဂီၤတဖၣ်, အိၣ်ဟဲကဲထီၣ်အသး…
